dinsdag 11 september 2012

De dominee en de partijpolitiek
















De Protestantse Kerk Amsterdam publiceert in de campagnetijd een verkiezingsblog. Wat vinden dominees van politiek? Ik schreef een bijdrage met de titel: Stem gewoon PvdA! Dat vond niet iedereen een goed idee. Op facebook, twitter en onder het blog verschenen reacties. Teneur: 'een kerk moet altijd onafhankelijk blijven en mag geen concrete stemadviezen geven'. Iemand schreef zelfs: 'Dit pik ik niet van een dominee!'. Wie het blog leest, ziet dat het me niet zozeer om het concrete stemadvies ging als wel om het taboe dat dominees geen politiek advies zouden mogen geven. Dit is waarom ik daar anders over denk...

Vooropgesteld: ik ben niet de kerk en wat ik schrijf zijn niet de opvattingen van de kerk. De Protestantse Kerk Nederland heeft ongeveer twee miljoen leden en die denken onderling heel verschillend over vrijwel alle actuele kwesties. De kerk is dus niet zozeer onafhankelijk, als wel verdeeld. Dat is ook een reden om terughoudend te zijn. Ik ben niet de kerk, ik ben een predikant die werkt in de kerk.

Ik ben een mens met voorkeuren. Seksuele voorkeuren, artistieke voorkeuren, sportieve voorkeuren en ook nog politieke voorkeuren. Er kunnen legitieme redenen zijn om die voorliefdes onbesproken te laten. Zoals een arts in Rotterdam beter geen poster van Ajax in zijn spreekkamer kan hangen. Het zou z'n werk belemmeren. Je moet weten wat je doet, maar zelfcensuur of voorzichtigheid moet geen tweede natuur worden. Dat maakt je kleurloos en dat is volgens mij voor de meeste dominees een groter risico dan te uitgesproken zijn.

Het taboe op vermenging van religieuze macht en politieke macht, preken én iets over politiek zeggen, is ontstaan toen de kansel nog hét communicatiemiddel bij uitstek was. Relevant in de tijd dat duizenden gelovigen precies moesten doen wat hun geestelijk leidslieden hen voorschreven. Volgens mij is dat waarom de cocktail van kerk en politiek zulke heftige emoties oproept. Omdat er vroeger - toen de kerk nog machtig was - dwingende adviezen gegeven werden. Mensen hebben dat gevoeld als een inbreuk op hun privacy: daar hoor jij niet over te gaan! Zoveel invloed hebben predikanten al lang niet meer. Als een scheiding der machten de reden is om geen politieke adviezen te willen krijgen, kun je je pijlen beter richten op kranten, op Bekende Nederlanders of op opinie-onderzoekers. Hun mening heeft meer impact dan die van een predikant. Het is een gunstig bijeffect van het verlies aan macht: ik kan weer wat roepen, want mensen gaan toch niet doen wat ik zeg. Dat gemeenteleden niets terug kunnen zeggen klopt ook niet. De reacties onder mijn blog, op facebook en op twitter bewijzen het tegendeel. Er wordt heel veel terug gezegd. Ik schreef mijn advies in een column. Dan moet je een beetje prikkelen. Ik zou het in een preek niet snel doen - vooral omdat ik denk dat niemand dan nog zou horen wat er verder gezegd wordt. Maar zelfs in een kerkdienst kun je wat terugzeggen. Je kunt opstaan en iets roepen, je kan de predikant aan het eind van de dienst aan zijn mouw trekken en je kan hem of haar ook gewoon opbellen. Weet je wanneer je niets terug kunt zeggen? Als je naar televisie kijkt.

Geen opmerkingen: